Er zijn van die stemmen die niet eenvoudig te vangen zijn in één zin, laat staan in een etiket. Brecht Arnaert is er zo één. Econoom, filosoof, mysticus, chroniqueur van de tijdgeest. Hij is recordhouder bij The Trueman Show en duikt steeds opnieuw op met inzichten die tegelijkertijd ontregelen en bevrijden. Waar anderen enkel symptoombestrijding zien, toont hij de wortels van angst, trauma en illusie. Waar de wereld uiteenvalt in chaos, verbindt hij schijnbaar losstaande puzzelstukken tot een groter geheel.
In zijn laatste gesprek, zijn vijfde inmiddels, schetst Arnaert niet alleen de contouren van de tijd waarin wij leven, maar ook een radicaal nieuw paradigma. Een paradigma waarin wetenschap, filosofie en kunst elkaar raken, waarin trauma’s de poorten worden naar vrijheid, en waarin geld niet langer de materiële ketting van wantrouwen hoeft te zijn, maar een katalysator kan worden voor vertrouwen.
Dit artikel is een poging om dat gesprek in woorden te vangen. Het is geen samenvatting, maar een weefsel, een journalistieke reconstructie die het denken én voelen van Arnaert wil laten spreken. Een stuk dat uitnodigt om mee te reizen, door duisternis én licht, door logica én mystiek. Een artikel dat, naar de ambitie van zijn bron, niets minder wil zijn dan een spiegel voor de lezer.
Het oertrauma: waarom niemand ontsnapt.
“Zelfs wie een liefdevolle jeugd heeft gehad, draagt trauma,” zegt Arnaert. Voor hem begint het verhaal niet bij individuele ervaringen, maar bij een collectief oertrauma: de afscheiding van de bron. Geboren worden is volgens hem al traumatisch, omdat we een staat van licht en liefde verlaten en terechtkomen in een wereld vol tegenstrijdigheden.
Dat inzicht schuift iets radicaals naar voren: trauma is geen uitzondering, maar de regel. Het zit niet alleen in oorlog, armoede of misbruik, maar in het simpelweg belichaamd zijn. Juist dat universele karakter maakt het mogelijk om trauma te zien als toegangspoort. Niet om erin te blijven hangen, maar om erdoorheen te bewegen.
De vier ruiters, archetypische golven*.
Corona, oorlog, armoede, dood. Arnaert plaatst de grote crises van onze tijd in een oud en mythisch kader: de vier ruiters van de Apocalyps. Niet als losstaande rampen, maar als fasen die elkaar opvolgen, soms overlappen, soms versnellen.
*Wat zijn archetypische golven?
Archetypische golven zijn terugkerende patronen die zowel in mensen als samenlevingen zichtbaar zijn. Ze verlopen cyclisch: groei, crisis, doorbraak en vernieuwing. Hetzelfde ritme zie je in economieën, levensverhalen en historische periodes. Wie deze golven herkent, ervaart verandering niet als chaos maar als overgang. Geen einde, maar fase.
De pandemie als de eerste ruiter, de oorlog in Oekraïne als de tweede, en de dreigende armoede als de derde. Hij ziet er geen toeval in, maar een patroon dat al duizenden jaren wordt beschreven – en dat de machtselite zelfs lijkt te volgen alsof het een script betreft.
Het radicale aan zijn lezing is niet de complottheorie, maar de wending: door de patronen bloot te leggen, door onze angst onder ogen te zien, ontstaat een kans om de tijdlijn te buigen. Alsof bewustzijn zelf de koers kan veranderen.
Wetenschap, filosofie, kunst, drie manieren van weten.
Wat gebeurt er als inductie (wetenschap), deductie (filosofie) en abductie (kunst) elkaar ontmoeten? Arnaert herinnert eraan dat de grootste denkers altijd ook kunstenaars waren. Wetenschap kan feiten verzamelen, filosofie kan concepten toetsen, maar alleen kunst kan ons meenemen voorbij angst.
Abductie, die sprong van de verbeelding, is voor hem geen vlucht, maar een noodzaak. Want zonder verbeelding blijven we gevangen in de logica van het trauma. Alleen de sprong naar iets nieuws, naar een dimensie buiten de cirkel, opent de spiraal van groei.
De schaduw, verdriet, schuld, schaamte
Arnaert legt een emotionele anatomie bloot die snijdt als een scalpel. Verdriet is de poortwachter van schuld. Schuld is de poortwachter van schaamte. En schaamte, zegt hij, is de donkerste kamer van allemaal.
Wanneer verslaving samengaat met schaamte, ontstaat de hel: een cirkel waarin emoties elkaar gevangen houden. Zelfmoord is dan geen mysterie, maar een logische uitkomst. Toch opent hij ook hier een uitweg: de cirkel is geen cirkel. Wie het perspectief verandert, ziet de spiraal. En waar een cirkel opsluit, opent de spiraal een pad.
Mystieke ervaringen, de witte ruimte.
Tijdens een DMT-reis belandt Arnaert in wat hij een “witte ruimte” noemt: een veld van pure creatiekracht, zonder vorm, zonder begrenzing. Hij ziet, zo vertelt hij, “144 miljoen dimensies tegelijk.”
Of men dat nu interpreteert als biochemische hallucinatie of als mystieke openbaring, doet er voor de journalistieke kracht van het verhaal minder toe. Waar het om gaat, is dat hij erdoorheen een taal vindt om over ultieme vrijheid te spreken. Een vrijheid die niet gebaseerd is op controle, maar op overgave.
Geld: gematerialiseerd wantrouwen.
Misschien zijn Arnaerts inzichten over geld wel de meest tastbare voor een samenleving die wankelt onder economische onzekerheid. Geld, zegt hij, is niets anders dan “gematerialiseerd wantrouwen.”
Ons systeem houdt ons gevangen in schaarste, angst en controle. Maar zodra vertrouwen en overgave de basis worden, kan geld weer vloeibaar worden, een middel in plaats van een keten. Het is een radicale gedachte: dat de overgang naar een economie van vertrouwen eenvoudig kan zijn, zolang wij zelf bereid zijn om onze angsten los te laten.
Het spel van bewustzijn.
Het sleutelwoord dat telkens terugkeert, is spel. Voor Arnaert is het leven een torus, een stroom die van licht naar duisternis en terug beweegt. Wie het bestaan te serieus neemt, verliest zich in ironie en zelfdestructie. Wie het durft te zien als spel, ontdekt paradoxen in plaats van contradicties.
Dat perspectief verandert alles: leed wordt dan geen straf, maar een poort; angst geen vijand, maar een gids; crisis geen einde, maar een kans tot vernieuwing.
Slot: De mooiste reis van het leven.
Brecht Arnaert nodigt ons uit om die vonk niet buiten ons te zoeken, maar binnenin. Om angst niet te bestrijden, maar te doorvoelen. Om de illusies te herkennen, niet om er cynisch van te worden, maar om er vrij doorheen te lopen.
Misschien is dat wel de essentie van journalistiek in deze tijd: niet alleen verslag doen van wat er is, maar spiegels ophouden voor wat er kan zijn.
Wie dit leest, staat, zoals Arnaert zelf zegt, op een zeker niveau van bewustzijn. Het is geen eindpunt, maar een begin. De mooiste reis is niet de reis die nog komt, maar het mooiste leven dat je nu kunt leven.
En misschien is dat de enige echte scoop van dit artikel: dat vrijheid begint met de moed om te zien dat alles een spel is. Een spel waarin wij, met verbeelding en overgave, altijd opnieuw kunnen kiezen. ■
Bron: Jorn Luka
